อุปมาอุปไมย คือคำบาลีสันสกฤตที่มาจากคำว่า อุปมา และ อุปไมย มาประกอบกัน
- อุปมา คือ สิ่งหรือข้อความที่ยกมาเปรียบ
- อุปไมย คือ สิ่งหรือข้อความที่ถูกเปรียบเทียบ
คำว่าอุปมาอุปไมย เมื่อรวมกันจึงหมายถึง ถ้อยคำที่มีลักษณะเป็นสำนวนใช้เปรียบเทียบ ซึ่งจะมีคำว่า ราว เหมือน ดุจ ดั่ง อย่าง ราวกับ
**** อ้างอิงจาก สำนักงานราชบัณฑิตยสภา ****
ตัวอย่างเช่น
สวยราวกับนางฟ้า คำว่า นางฟ้า คือ อุปมา ส่วนคำว่า สวย คือ อุปไมย
ขาวเหมือนปุยนุ่น คำว่า ปุยนุ่น คือ อุปมา ส่วนคำว่า ขาว คือ อุปไมย
ถนนขรุขระเหมือนดวงจันทร์ คำว่า ดวงจันทร์ คือ อุปมา ส่วนคำว่า ขรุขระ คือ อุปไมย
ข้อสอบอุปมาอุปไมย ของ ก.พ. จะข้อสอบที่เกี่ยวกับลักษณะความสัมพันธ์ของคำศัพท์ ซึ่งเราจะต้องพิจารณาหาคำตอบ มาแทนที่เครื่องหมาย ? : ?
สรุปลักษณะความสัมพันธ์ของคำถามอุปมาอุปไมย
01 เหตุผล
ขยัน : ร่ำรวย :: พนัน : หนี้สิน
02 คู่กัน
พระอาทิตย์ : กลางวัน :: ทะเล : คลื่น
03 ความหมาย
วิหค : นก :: ปกปิด : เปิดเผย
04 ส่วนย่อย
น่าน : ภาคเหนือ :: จังหวัด : อำเภอ
05 เทียบระดับ
เดือด : อุ่น :: ดึง : กระชาก
06 เกี่ยวเนื่องกัน
เวลา : นาฬิกา :: พู่กัน : จิตรกร
07 สถานที่
พีระมิด : อียิปต์ :: เกาะพีพี : ภูเก็ต
08 ลักษณนาม
พระสงฆ์ : รูป :: มีด : เล่ม
09 แปรสภาพ
ไอน้ำ : เมฆ :: อ้อย : น้ำตาล
10 อาชีพ/หน้าที่
ตำรวจ : โจร :: ครู : สอนหนังสือ
11 ลำดับเหตุการณ์
ผลิ : ร่วง :: อังคาร : ศุกร์
12 รูปร่าง
แมว : เสือ :: จักรยาน : มอเตอร์ไซค์